GİRİŞ
Timpanometre, DKY basınç fonksiyonlarıyla, kulağın akustik immitansının ölçülmesidir. İlk kez Terkildsen ve Thonson tarafından 1959 yılında tanımlanmış ve yaygın olarak kullanılagelmektedir. Cihazların düşük frekans problarıyla çalışanları çok yaygın olarak kullanılsa da, kemik zincir fonksiyonlarının daha iyi ölçübildiği yüksek frekans probe tone ile çalışanları zamanla yaygınlaşmaktadır (Holte L,1996). Multifrekans cihazlar ise admitansı (impedansın tersi anlamında, kabul etme vb gibi) etkileyen faktörlerin analizini, prob frekansı değiştirerek yaptığı ölçümlerle daha iyi göstermektedir. Bu faktörler conductance (G - iletkenlik), mas reaktansı (kütle tepkisi - eylemsizlik) ve stiffnes reaktansı (katılık tepkisi) olarak sıralanabilir. Bu frekanslardaki değişimler, normal ve patolojik olgular arasında çok farklılıkar oluşturur. Bu frekanslardan biri orta kulağın rezonans frekansı (RF) olarak öne çıkar. Sistemin iletim frekansındaki değişimler, RF değişimiyle kolayca tespit edilebilir (Lilly DJ, 1984). Bu çalıma multifrekans timpanometre bilgilerini gözden geçirerek, orta kulak patolojilerine göre değişen sonuçlarını incelemektir.
MATERYAL METOD
Timpanometre, multi-frekans ana ahatra kelime olarak ve ilgili diğer anahtar kelimeler ile İngilizce literatür taranarak derleme yapılmıştır.
SONUÇLAR
12 prospektif kontrollü, 4 prospektif karşılaştırmalı, 7 prospektif kohort, 1 retrospektif, 3 hayvan ve bir sistematik derlemeden oluşan çalışmalar irdelendi.
TARTIŞMA
226-2000 Hz bandında çalışan timpanometre bulguları tartışıldı. "Akustik İmmitans" terimi, "impedans", "admitans" ve bunların bileşenlerinden oluşan bir anlam taşır."İmpedans" "Z" ile ifade edilir ve akustik ohm brimiyle ölçülür. Z, akustik enerji akımının orta kulak sisteminden geçerken karşılaştığı engellemeyi ifade eder. "Admitans" ise "Y" ile gösterilir ve mmhos birimiyle ölçülür. Y, Z'nin tersidir ve orta kulak sisteminden geçebilen akustik enerji miktarına işaret eder.
Admitansın 3 bileşeni vardır:
i.Mass Suseptans (Bm - Sanal kütlesel geçiri),
ii.Stifnes Suseptans (Bs - Sanal katılık geçirisi)
iii.İletkenlik (G).
Halen mevcut olan Akustik immitans enstrümanları tipik olarak admitans ölçümü yaparlar.
RF tanımı, Bs ve Bm değerlerinin birbirine eşit olduğu frekans değeridir.Bs frekansla doğru orantılı, Bm frekansla ters orantılıdır. RF dolaylarındaki total B değeri sıfıra yakındır. Böylece G (iletkenlik) sistem admitansına katkıda bulunan tek kompenentdir.
Multifrekans olarak 200-2000 Hz probe tonlu timpanometre ile ilgili çalışmalar ilk kez Collett tarafından 1977.de rapor edilmiştir. 290 olguluk serisinden elde ettiği timpanogram sonuçlarını 3 grupta toplamıştır:
i. Düşük frekanslı timpanogramlarda "V" şekilli grafiler bulunmuş
ii.Orta frekanslı timpanogramlarda "W" şekilli grafiler bulunmuş
iii.Yüksek frekanslı timpanogramlarda ise ters "V" şekilli grafiler elde etmiştir.
"W" şekilli timpanogramlar 650-1400 Hz prob tonlarda görülmüş ve bunlar RF değerlerinindeki gibidir.
Şekil 1: Normal bir kulaktan elde edilen multifrekans timpanometre grafileri.
Vanhuyse ve ark. normal kulaklarda ve çeşitli orta kulak patolojisi olan hastalarda 678 Hz probe tone ile "B" ve "G" şekilli timpanometrik kalıp modelleri rapor etmiştir (1975). Bu model yüksek frekanslı timpanometreye uyarlanarak, sistemin katılıktan (stiffness) kütlesel (mass) değişimine göre ardışık dizilere ayrılmıştır. Bu diziler grafiklerdeki tepe ve vadiler dikkate alınarak 1B1G, 3B1G, 3B3G, 5B3G şeklinde bölümlere ayrılmıştır (Margolis ve Goycoolea, 1993).
RF multi frekans timpanometre ile ölçülen en faydalı bulgudur ve normal bireylerde ortalama 950 Hz (650-1400) dolayında bulunur. Multi frekans timpanometre ile orta kulağa ait ITIK problemlerinin katılık veya kütle artışı gibi hangi faktörlere ait olduğunun anlaşılmasında RF değerinin değişimine göre yorum yapılabilmektedir.
Otosklerozda, romatoid artrit vb ossiküler fiksasyonun arttığı durumlarda RF değeri yükselir. Özellikle otosklerozda sistemin katılığı artmakta ve RF değeri yükselmektedir. Total stapedektomi yapılan olgularda post.op. RF değerinin, stapes tendonu korunarak stapedial mobilizasyon yapılan olgulardan daha fazla düştüğü gösterilmiştir (Colletti V, et.al.1993).
Ossiküler zincir dislokasysonlarında, atelektazilerde, efüzyonlu otitlerde (OME) RF değerlerinde düşme görülmektedir. OME olgularında multi frekans timpanometredeki RF değerlerinde düşme görülürken, 226 Hz probe ton timpanogramlar normal bulunabilmektedir.
Kohleanın mekanik impedans özellikleri de RF değerinin belirlenmesinde etkilidir. EVA (geniş vestibüler aquaduct) olgularında da RF değerinde düşüklük görülmektedir. Üçüncü pencere sendromlarında da RF değerlerinde düşme oluşmaktadır (Sato E, et.al.2002). Artmış perilenf basıncının vestibülden stapes tabanına iletimesi, sistemin kütlesinin arması gibi bir etki göstermektedir.
SONUÇLAR
i. Multifrekans timpanometre orta kulak dinamikleri hakkında daha fazla bilgi verir.
ii. Otoskleroz ve RA ile RF değeri artmaktadır.
iii. Kemikçik zincir dislokasyonu, kopukluğu, atelektatik TM, OME ile RF değeri düşer.
iv. Multifrekans timpanometre ile RA hastalığının orta kulaktaki ölüçülebilir.
v. EVA ve üçüncü pencere sendromunun tanısında RF değreleri etkilenmektedir.
KAYNAK
Iacovou E, Vlastarakos PV, Ferekidis E, Nikolopoulos TP. Indian J Otolaryngol Heand Neck Surg. (July–Sept 2013) 65(3):283–287; DOI 10.1007/s12070-011-0470-9
.
--
Prof.Dr. Mustafa Asım ŞAFAK,
Yakın Doğu Üniversitesi Tıp Fakültesi
Cerrahi Tıp Bilimleri Bölüm Başkanı
KBB Anabilim Dalı Başkanı
NEMJ Baş Editör
Lefkoşa, KKTC
Mobile Phone KKTC: 0 542 877 55 66
ŞAFAK MA, MD.
Professor of Otorhinolaryngology
Head of Otorhinolaryngology Department
President of Surgical Science Division
Near East University, Faculty of Medicine
Chief Editor of Near East Medical Journal
GSM: TRNC +90 542 877 55 66